Het Toekomstbeeld beschrijft hoe het Markermeer en IJmeer uitgroeien tot een van de grootste aaneengesloten wetlandgebieden van Europa en zich ontwikkelen tot een nieuw icoon van de Nederlandse natuur midden in de Randstad. In dit zogenaamde ‘Blauwe Hart’ gaat robuuste natuur samen met een verdere ontwikkeling van recreatie en andere ontwikkelingen in de Metropoolregio Amsterdam.
Waardevolle natuur
Decennialang was het Markermeer gereserveerd voor de afronding van de Zuiderzeewerken met de beoogde aanleg van de Markerwaard. Zo lang deze reservering van kracht was, werd pragmatisch omgegaan met het ecologisch beheer van dit gebied. Met de vaststelling van de Nota Ruimte (pdf, 7,83 Mb) werd de reservering voor inpoldering definitief ingetrokken. Het Markermeer en IJmeer zijn niet alleen waardevol voor de mens. Ook de voor de natuur is het gebied van belang, bijvoorbeeld voor het voortbestaan van diverse (beschermde) vogelsoorten. Het gebied is aangewezen als specila beschermingszone in het kader van de Vogelrichtlijn, als internationaal erkend wetlandgebied en als Natura 2000-gebied.
Vitaal en gevarieerd
Voor de natuur in en om het Markermeer-IJmeer én voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling van steden als Almere, Lelystad en Hoorn is het van belang dat de natuur het Markermeer veerkrachtiger wordt. Krachtig genoeg om ook andere ontwikkelingen zoals klimaatverandering, verstedelijking, infrastructurele investeringen, economische groei en toenemende recreatie op te vangen. Dit Toekomstbestendig Ecologisch Systeem is vastgelegd in de Rijksstructuurvisie Amsterdam-Almere-Markermeer.
Natuurontwikkeling programma: 4 condities
In het Markermeer-IJmeer zit het natuurprobleem niet in de soorten dieren en planten, maar in de basis van het ecologisch systeem. De voedselpiramide is gaan wankelen en dus is er onvoldoende voedsel. Om het huidige, kwetsbare systeem om te vormen naar een toekomstbestendig systeem, moeten er 4 ecologische condities worden versterkt:
- Een heldere waterplantrijke zone langs de Noord-Hollandse kust.
- Een gradiënt in het rondzwevende slib van Noord-Holland (helder water) naar Flevoland (troebel water).
- Een vergroting van land-waterzones, bijvoorbeeld de aanleg van moeras.
- Het verbinden met andere gebiede, inclusief IJsselmeer en andere delen van de Nederlandse delta.
Om aan deze 4 vereisten te voldoen, worden verschillende projecten uitgevoerd.
Ontwikkeling in balans
Het is belangrijk om de samenhang tussen economische ontwikkelingen en natuur te blijven volgen. Provincie Flevoland werkt samen met andere overheden en organisaties aan het ecologisch boekhoudsysteem. Dit systeem geeft inzicht in de effecten van ontwikkelingen op het Markermeer en IJmeer. Het systeem is nog in ontwikkeling en bestaat uit 3 onderdelen:
Registratiesysteem
Dit is een database van de feitelijke gegevens van natuurmaatregelen en andere ruimtelijke ontwikkelingen gekoppeld aan de topografische kaart van het gebied.
Thermometer
De thermometer geeft indicatief aan hoe het staat met de natuurwaarden. Hieruit kan worden afgeleid of er een natuuropgave of ruimte voor economische ontwikkeling is.
Spelregelkader
Het idee is dat plannen voor economische en/of recreatieve ontwikkelingen in het gebied een bijdrage gaan leveren aan het versterken van de natuur in het Markermeer-IJmeer. De overheden betrokken bij het gebied zijn in overleg hoe dit vorm te geven.